Hoe ver staan we?
Heb je je ook al afgevraagd waarom er in Oostenrijk zoveel meer groendaken zijn dan in België? Hoe evolueert de verhouding groendaken in België en Europa?
Is het jou ook al opgevallen dat wanneer je gaat skiën, je neerkijkend vanaf de bergen op de dorpen, veel meer groendaken ziet dan bij ons in België? Hoe zou dat komen? Zijn er effectief meer groendaken in andere landen en waarom is dat zo?
In deze blog bespreken we de groendakdichtheid in België en Europa, en waarom andere landen al veel langer dan België inzetten op groendaken.
Overzicht
Groendaken in Europa:
In navolging van Scandinavië, Duitsland en Oostenrijk kennen groendaken ook in onze contreien een serieuze opmars.
Groendaken bestaan al sinds mensenheugenis, maar zijn in de jaren ’60 van de vorige eeuw in Duitsland opnieuw populair geworden als een manier om de natuur in de stad te brengen en het milieu te verbeteren.
Dat wordt ook bevestigd in de brochure van het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek (VITO) over de voordelen en de technische aspecten van groendaken ¹. Het klopt dat groendaken al lang bestaan, vooral in landen met een koud klimaat, waar ze dienden als isolatie en bescherming tegen sneeuw en wind.
Duitsland is beschouwd als een pionier op het gebied van groendaken en heeft een uitgebreid netwerk van wetgeving, normen, richtlijnen en subsidies om de aanleg ervan te stimuleren ².
Volgens een studie uit 2017 had Duitsland toen ongeveer 86 miljoen vierkante meter aan groendaken, wat neerkomt op ongeveer 1% van het totale dakoppervlak ³.
Bronnen:
(1) “Groendaken tillen publieke ruimte letterlijk en figuurlijk naar hoger …. https://www.bouwenaanvlaanderen.be/artikel/groendaken-tillen-publieke-ruimte-letterlijk-en-figuurlijk-naar-hoger-niveau/.
(2) Premie groendak België – Vlaanderen. https://www.vlaanderen.be/groendak#subsidies
Andere Europese landen hebben ook maatregelen genomen om groendaken te bevorderen, zij het in mindere mate dan Duitsland.
Zo heeft Zwitserland in 1992 een wet aangenomen die bepaalt dat alle platte daken die niet toegankelijk zijn voor het publiek, moeten worden voorzien van een groendak.
In Frankrijk is er sinds 2015 een wet die stelt dat alle nieuwe commerciële gebouwen in stedelijke gebieden ten minste een deel van hun dak moeten bedekken met planten of zonnepanelen.
In Nederland is er geen nationale regelgeving of subsidie voor groendaken, maar wel op lokaal niveau. Zo geven sommige gemeenten, zoals Rotterdam, Amsterdam en Utrecht, financiële steun aan particulieren en bedrijven die een groendak willen aanleggen.
Rotterdam heeft de ambitieuze visie om 46 miljoen vierkante meter platte daken om te vormen tot multifunctionele "daklandschappen"! Deze transformatie omvat de creatie van groendaken en blauwe daken die water vasthouden bij zware regenval, daken met zonnepanelen en daken die dienen als ontmoetingsplekken.
Groendaken in België en Europa:
Groendak Subsidie
In België is er ook geen algemene wet of premie voor groendaken, maar wel op regionaal en gemeentelijk niveau. Zo geeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een subsidie van 25 tot 50 euro per vierkante meter voor de installatie van een groendak. In Vlaanderen zijn er verschillende gemeenten die ook een premie geven voor de aanleg van een groendak, zoals Antwerpen, Gent, Leuven, Mechelen en Brugge. In Wallonië zijn er minder gemeenten die een subsidie verstrekken, maar wel enkele provincies, zoals Luik en Namen.
Groendakdichtheid
Volgens de laatste metingen is de groendakdichtheid in België is ongeveer 0,2%. Dit betekent dat ongeveer 0,2% van alle daken in België is beplant met een groendak. Dit is een relatief lage dichtheid, in vergelijking met andere Europese landen. In Duitsland, bijvoorbeeld, is de groendakdichtheid ongeveer 1,5%.
Neerslagafvoer
Hoewel vegetaties op daken in bepaalde landen zoals Scandinavië al eeuwenlang als dakbedekking worden gebruikt, zijn groendaken, de moderne variant ervan, de afgelopen decennia steeds populairder geworden in Midden-Europa. Helaas is het bestaan van groendaken voor de meeste mensen in Vlaanderen nog onbekend. In landen als Duitsland en Zwitserland zijn groendaken echter erg geliefd vanwege uitgesproken voordelen. Een van deze voordelen is dat groendaken de neerslagafvoer beperken en daardoor overstromingen kunnen voorkomen.
Dit is met name de reden waarom groendaken de laatste jaren ook in Vlaanderen steeds meer belangstelling krijgen.
Groendaken in België en Europa: Baten
Daarnaast ontdekt België steeds meer dat er krachtige economische, ecologische en sociale baten zijn bij het voorzien van groendaken op onze gebouwen:
- Verlengde levensduur van de dakbedekking onder het groendak
- Verlaging van het energieverbruik in de woning
- Verhoogde brandwerendheid
- Mogelijkheid tot subsidies
- Vermindering van het Urban Heat Island Effect (UHI), wat betrekking heeft op de luchtkwaliteit, stadstemperatuur en waterhuishouding
- Verbetering van de kwaliteit van afgespoeld water (runoff)
- Bevordering van biodiversiteit
- Verbetering van esthetiek door de aanwezigheid van groendaken
- Geluidsdemping
Waarom zijn groendaken in andere landen zo veel populairder?
Er zijn een aantal redenen waarom groendaken in andere landen zo veel populairder zijn dan in België.
Bescherming tegen sneeuw en wind
Bij landen met een koud klimaat zit het als het ware in hun DNA ingebakken, groendaken zijn er uit noodzaak ontstaan als isolatie en bescherming tegen sneeuw en wind.
Inzetten op duurzame bouw
Met groendaken in België en Europa kunnen we samen inzetten op duurzame bouw. Een van de belangrijkste redenen waarom we meer groendaken zien in het buitenland is dat andere landen al veel langer dan België inzetten op duurzame bouw. België scoort gemiddeld op het gebied van duurzaam bouwen. In de EU-Ranking van 2022 staat België op de 16e plaats. Ons land scoort goed op het gebied van energie-efficiëntie, maar minder goed op het gebied van hernieuwbare energie en circulaire economie.
In Duitsland, bijvoorbeeld, is duurzaamheid al jarenlang een belangrijk overheidsbeleidsdoel. Dit heeft ertoe geleid dat groendaken al veel langer als een duurzame bouwoplossing worden gezien.
Regelgeving en subsidieregeling
Een andere reden is dat andere landen meer subsidies en andere stimuleringsmaatregelen hebben voor groendaken. In Duitsland, bijvoorbeeld, is er een uitgebreide regelgeving en subsidieregeling voor groendaken. Dit heeft ertoe geleid dat het voor particulieren en bedrijven veel aantrekkelijker is om een groendak aan te leggen. Groendaken in België en Europa subsidiëren blijkt dus een direct positief effect hebben op de aanleg er van.
Geluidsvermindering en waardestijging
Last but not least, is het verminderen van geluidsoverlast een topreden waarom bv Nederlandse steden zoals Rotterdam beslissen om de aanleg van groene daken in de stad te aan te moedigen.
Volgens berekeningen van de stad kunnen groendaken het geluidsniveau in gebouwen met wel 10dB of meer verminderen.
Onderzoek toont aan dat groendaken een gunstig effect hebben op het akoestische comfort in woningen, met name in gebieden met verkeerslawaai. Het gewicht van groendaken, inclusief substraat, drainagelaag en sedums, draagt bij aan geluidsdemping. Groendaken met een gewicht van 110 tot 140 kg/m² kunnen geluidsvermindering van ongeveer 38 tot 40 dB bereiken volgens het WTCB. Deze geluidsvermindering is met name van toepassing op de dakbedekking en kan de waarde van een gebouw positief beïnvloeden. Studies tonen aan dat een toename van het geluidsniveau met één dB(A) de marktwaarde van een woning gemiddeld met 0,6% vermindert. Met groendaken die geluidsniveaus met 23 dB(A) kunnen verminderen, kan de waarde van een gebouw met 13,8% stijgen. Dit vertaalt zich jaarlijks naar een stijging van ongeveer 0,287 euro/m² gedurende een periode van 50 jaar.
Kortom, Rotterdam’s visie op multifunctionele daken, inclusief groendaken, is niet zomaar uit de lucht gegrepen en biedt tal van voordelen, zoals verkoeling, ontspanning, bevordering van biodiversiteit, groene energieopwekking, wateropvang tijdens hevige regenval en dus ook geluidsvermindering, wat kan leiden tot waardestijging van gebouwen over een langere periode en een groter leefcomfort in de stad.
Bronnen:
(3) Waarom een groendak een uitstekende investering is. http://www.openbaargroen.be/nieuws/waarom-een-groendak-een-uitstekende-investering.
Steeds meer steden nemen maatregelen tegen geluidsoverlast. http://www.demorgen.be/de-oorzaak/steeds-meer-steden-nemen-maatregelen-tegen-geluidsoverlast-ik-ga-verhuizen-weg-van-deze-decibel-terreur~b872edda/.
Toekomstperspectieven voor groendaken in België en Europa :
Groendaken zijn in België in opkomst, maar andere Europese landen hebben al veel langer geïnvesteerd in deze duurzame bouwtechnologieën. Het verschil in groendak-dichtheid tussen België en landen als Duitsland en Zwitserland wordt mede verklaard door de verschillen in wetgeving en subsidiëring. Het is te hopen dat de groendakbeweging in België blijft groeien, gezien de vele voordelen die ze bieden, zoals het verminderen van regenwaterafvloeiing en het verbeteren van de luchtkwaliteit.
De verwachting is dat de toepassing van groendaken in België in de toekomst zal blijven toenemen. Dit komt door een aantal factoren, zoals de toenemende aandacht voor duurzaamheid en de overheidssubsidies voor groendaken.
Conclusie:
Groendaken zijn een duurzame bouwoplossing met een aantal voordelen voor het milieu, de stad en de bewoners. De groendakdichtheid in België is nog relatief laag, maar de verwachting is dat deze in de toekomst zal toenemen.
Bron:
Private versus maatschappelijke motivatie voor de aanleg van extensieve groendaken in Vlaanderen (Masterproef)
https://www.scriptiebank.be/sites/default/files/2deb8d9b3ecf2033288bcf7f3dda7528.pdf
Meer weten?
Contacteer ons vandaag nog voor een vrijblijvende offerte.
