In dit artikel wordt er kort uitgelegd wat biodiversiteit precies is en waarom het zo belangrijk is. Daarna zal er worden besproken wat voor invloed een groendak kan hebben op de biodiversiteit en welke maatregelen er kunnen worden getroffen. Want willen we niet allemaal een groenere wereld?
Wat is biodiversiteit en waarom is het belangrijk?
Wereldwijd staat de natuur onder druk. Bosbranden in Australië, houtkap in regenwouden, plastic in de zeeën of meer gericht op onze eigen achtertuin: een enorme druk op de natuur in België en Nederland. Vorig jaar kwam er bijvoorbeeld nieuws naar buiten dat er een grote daling te zien is in het aantal insecten binnen België en Nederland. Er is dus een grote druk op de biodiversiteit. Niet alleen wereldwijd maar ook hier in het land. Maar wat is biodiversiteit eigenlijk en is dat wel belangrijk?
Biodiversiteit is de diversiteit aan leven in een bepaald gebied. Van een waterdruppel tot een compleet oerwoud. De term biodiversiteit omvat alle soorten planten, dieren, micro-organismen en de variatie aan ecosystemen waar de planten en dieren voorkomen. Van zeeën tot woestijn. Het gaat dus niet alleen over bloemen, bomen en aaibare beestjes. Nu je weet wat biodiversiteit inhoudt, is het ook belangrijk om toe te lichten waarom het zo belangrijk is.
Doordat er verschillende soorten flora, fauna en ecosystemen zijn, kunnen wij hier op aarde leven. Planten zorgen voor zuurstof, insecten voor bestuiving van planten (waaronder landbouwgewassen) en het afbreken van dode dieren en planten enz…
Zelfs onze antibiotica en een groot gedeelte van onze medicijnen komt uit de natuur.
Kortom, biodiversiteit is ontzettend belangrijk en zorgt ervoor dat onze aarde in evenwicht is en blijft.
En ook jij kan een bijdrage leveren aan het behoudt van biodiversiteit door bijvoorbeeld te kiezen voor een groen dak. Een extensief groen dak heeft namelijk al veel meer waarde voor bijen, vlinders en andere insecten dan een zwart kaal dak. Wil je meer weten over de mogelijkheden voor een groen dak bij jou? Je kan ons altijd contacteren!
De stimulerende rol van een daktuin op biodiversiteit
Daktuinen hebben enorm veel voordelen voor de biodiversiteit. Dit geldt voor extensieve tot en met intensieve daktuinen. Er kunnen planten, kruiden en grassen worden gezaaid/geplant die veel bijen, vlinders en andere insecten aantrekken. Dit zijn belangrijke soorten die zorgen voor voortplanting van zaadplanten. Het is hierbij van belang dat de planten die gebruikt worden inheems zijn. Cultivar soorten hebben namelijk een veel lagere ecologische waarde in vergelijking met de natuurlijke soort. In ons assortiment hebben wij meerdere sedum en andere planten soorten die inheems zijn aan België. Voorbeelden van inheemse sedumsoorten zijn sedum acre, sedum album en sedum reflexum.
Enkele voorbeelden van inheemse plantensoorten voor op uw groen dak zijn salie, tijm, duizendblad en steenanjer. Alle soorten trekken bijen, vlinders en andere insecten aan en hebben dus een positieve invloed op de biodiversiteit.
Ook is het belangrijk om niet alleen voor voedsel te zorgen doormiddel van planten maar ook beschutting/huisvesting te bieden. Dit is eigenlijk een soort bed & breakfast idee. Doormiddel van een insectenhotel/heuvel te plaatsen, bied je een goede plek voor bijensoorten en andere insecten om zich daar voort te planten en bescherming te bieden. Wat de eisen van een insectenhotel/heuvel zijn, kan je in de artikelen hieronder vinden.
Door een daktuin aan te leggen, ontstaat er meer leefgebied voor insecten. Doordat er insecten aanwezig zullen zijn, zal dit ook verschillende soorten vogels aantrekken etc. Door dit stukje groen op jouw dak, kan je er niet alleen van genieten maar de natuur ook. Dat geeft je een dubbel goed gevoel!
Insectenhotel
Een groendak kan dus een belangrijke rol spelen in het stimuleren van biodiversiteit. Er zijn verschillende soorten maatregelen om de biodiversiteit op een daktuin te bevorderen. 1 daarvan is het plaatsen van een insectenhotel.
Om insecten aan te trekken is het niet alleen belangrijk om waardplanten en andere nectarrijke planten aan te bieden maar ook om een plaats aan te bieden waar insecten beschutting kunnen vinden en mogelijk voortplanten. Dit kan worden gedaan door een aantal insectenhotels te plaatsen aan bijvoorbeeld de gevel en/of in de daktuin. Om een goed werkend insectenhotel te kunnen maken, zijn er een aantal factoren die van invloed zijn op het wel of niet aantrekken en vestigen van insecten:
-
Er kunnen verschillende materialen worden gekozen om insecten zoals solitaire bijen aan te trekken. In boomschijven kunnen gangen worden geboord van verschillende diameters zodat de insecten zich hierin kunnen vestigen. Hardere houtsoorten hebben de voorkeur, deze zullen minder snel scheuren gaan vertonen. Het scheuren van het hout heeft als gevolg dat bijen zich minder snel zullen vestigen. Geadviseerde soorten zijn daarom eik, esdoorn, es of beukenhout. De boomschijf moet minimaal 15 centimeter dik zijn en ook is het belangrijk dat de geboorde holtes zo glad mogelijk zijn vanbinnen omdat het gesplinterde hout anders de vliesvleugels van de insecten kan laten scheuren/beschadigen. De diepte van de gangen hangt samen met de diameter en de lengte van de boor. Bij een diameter van 1.5 mm wordt een boordiepte van minstens 2 cm aanbevolen, oplopend van minimaal 6 cm bij een diameter van 8 mm.
-
Wanneer een gang van 10 mm of groter wordt geboord, zal een bij zich minder snel nestelen. Dit komt omdat bijen en wespen de voorkeur hebben voor holtes die net iets groter zijn dan hun lichaamsomtrek. Vaak worden gangen groter dan 10 mm gebruikt als slaapgang. Verder wordt het aangeraden om de gangen wat dieper te boren (tot maximaal 20cm) omdat de bijen/wespen dan meer broedcellen kunnen aanleggen in een holte. Let op dat de gangen aan 1 kant dicht zijn zodat de holte maar van 1 kant open is.
-
Ook is het belangrijk om ervoor te zorgen dat het hotel in de luwte ligt en dat er een afdak is gemaakt zodat er minder regen op de gaten valt. Dit zorgt ervoor dat er meer insecten zich zullen vestigen in het insectenhotel. Daarnaast is het goed als de ingang van het insectenhotel gericht is op het zuiden, zuidoosten of het zuidwesten.
-
Riet en bamboestengels zijn ook hol vanbinnen en bieden ook een goede vestigingsplaats voor insecten. Hierbij wordt geadviseerd om te variëren van 2.5 tot 12 mm doorsnede. De diameters 3 mm tot en met 8 mm zullen naar verwachting het meest worden gebruikt dus het advies is om deze het meest te plaatsen. Ook voor deze materialen is het belangrijk om 1 kant van de holte dicht te maken met bijvoorbeeld leem maar dit hoeft niet bij alle stengels die worden geplaatst. Probeer de stengels af te zagen tussen de 10 en 20 cm.
-
Buiten hout, riet, bamboe om kunnen er ook nog andere vakken worden gemaakt in het insectenhotel. Deze zouden bijvoorbeeld kunnen worden gevuld met stro, hooi of andere materialen zodat er verschillende ‘’kamers’’ zijn waar insecten kunnen vestigen.
Onderhoud van een insectenhotel
Een insectenhotel vergt niet veel onderhoud. Een hotel gaat minimaal 2 jaar mee en na deze tijd, vermindert de werking hiervan. Er treden dan mogelijk scheuren op in het materiaal en/of er zitten schimmels in. Het advies is om het materiaal te vernieuwen en/of nieuwe boorgangen te maken zoals hierboven staat beschreven. Wanneer het materiaal wordt vernieuwd, moet er wel op gelet worden dat er mogelijk nog insecten in het hotel kunnen zitten. Dit komt omdat bijvoorbeeld bijen er nog in overwinteren en/of de larven nog moeten uitkomen.
Insecten heuvel
Niet alleen een insectenhotel trekt verschillende soorten insecten aan. Zelfs een zandhoop trekt interessante soorten aan zoals zandbijen en graafwespen.
Een andere manier om nestgelegenheid aan te bieden aan insecten is een zandheuvel, ook wel insectenheuvel genoemd. Het is makkelijk te realiseren met humusarm (geel) zand. De zandbult moet minimaal 60 centimeter hoog en maximaal 80 centimeter zijn. Deze kan het beste aan de zuidkant op het dak worden geplaatst omdat de insecten heuvel op een warme plek moet liggen. Insecten hebben voorkeur voor een warme plek zodat zij kunnen opwarmen.
Verschillende soorten insecten zoals graafwespen en zandbijen kunnen zich nestelen in de insectenheuvel door gangen te graven in het zand. Het is belangrijk dat er geen betreding plaatsvindt op de insectenheuvel. Veel insectensoorten maken oppervlakkige gangen. Bij betreding van de insectenheuvel kunnen deze gangen gemakkelijk instorten.
Om te zorgen dat het zand niet wegwaait kan er een boomstam geplaatst worden om wind te blokkeren. Wortels van planten zorgen ook dat het zand minder gemakkelijk kan wegwaaien. Te veel planten op de zandberg kan een nadelig effect hebben voor de insecten, zij kunnen zich dan niet meer gemakkelijk nestelen in het zand.
Dood doet leven
Om nog meer insecten en andere plant en diersoorten aan te trekken, kan er ook dood hout worden neergelegd op je groendak.
Het is misschien niet het eerste wat je verwacht op een groen dak maar het zorgt voor extra leven op het dak. Ik heb het over dood hout. Veel insecten vinden beschutting in dood hout. Verder kunnen zij zich hier huisvesten en voortplanten.
Eigenlijk geld de regel: Hoe meer variërende habitats er worden gecreëerd, hoe meer verschillende soorten insecten zich kunnen vestigen. Oftewel hoe hoger de biodiversiteit zal zijn.
Het aanbieden van doodhout op het dak draagt bij aan de visie “Bed & Breakfast”. Er wordt zo gezorgd voor beschutting en er is voedsel aanwezig voor organismen. Op deze manier verhoog je de biodiversiteit.
Naast insecten maken ook andere organismen gebruik van doodhout. Wanneer er stukken hout van verschillende vormen en afmetingen worden aangeboden zal dit verschillende soorten aantrekken.
Het is belangrijk dat er een variatie is van het hout, namelijk:
-
Verschillende houtsoorten: Loofhout en naaldhout.
-
Verschillende boomsoorten: Eik, beuk den, spar enzovoorts.
-
Variërende groottes van hout: Variërend van 3mm tot grote stukken hout.
-
Verschillende vormen van het dood hout: Takken, dunne en dikke boomstammen, vermolmd hout enzovoorts.
Loofhout trekt ongeveer 66% van de doodhoutafhankelijke insectensoorten aan ten opzichte van naaldhout. Wanneer het dode hout verder verteert, wordt ook de soortensamenstelling eenzijdiger. Daarom is het belangrijk om een gevarieerd aanbod van doodhout te blijven behouden door af en toe het dode hout aan te vullen.
——————–
Bronvermelding:
-
Bijlsma, R.J. Jagers op Akkerhuis, G.A.J.M., Wijdeven, S.M.J. Moraal, L.G., Veerkamp, M.T., (2005) Dood hout en biodiversiteit. Alterra-rapport 1320, ISSN 1566-7197; 158 pp
-
Biodiversiteit.nl. (zd). Wat is biodiversiteit en waarom is het belangrijk?
-
Een natuur-inclusief Aeres (2020) van J. Bakker, C. Aalbers, L. de Leeuw, M. van Paridon, H. van der Veen, K. Gnodde en N. Wanst. Dit onderzoek was in opdracht van Aeres Hogeschool te Almere en Koninklijke Ginkel Groep.
-
EIS Kenniscentrum Insecten. (2020). Bestuivers.
-
Krauss, J., Härri, S. A., Bush, L., Husi, R., Bigler, L., Power, S. A., & Müller, C. B. (2007). Effects of fertilizer, fungal endophytes and plant cultivar on the performance of insect herbivores and their natural enemies. Functional Ecology, 21(1), 107-116.
-
Moenen, R. (2009). Kunstnesten. Bzzz/HymenoVaria, 29(1), 25-27.
-
Moerland, W., & Jaarsma, S. (2012). Bijen op groene daken.
-
Natuurpunt.be. (2017). Waar zijn alle insecten heen.
-
Stichting Landschapsbeheer Zeeland. (2019). Wat kan ik zelf doen voor bijen of andere insecten?
-
Van Breugel, P. (2012). Nesthulp voor solitaire bijen en wespen. Entomologische berichten 72 (1-2) 2012. pp 125-140.
-
Wageningen universiteit. (2020). Biodiversiteit.