In Lier moeten de opritten onthard worden, maar hoe kan zo’n klein stukje grond nou invloed hebben op een heel land? Vlaanderen kampt met grote droogte. Ontharding is niet langer een optie, het is een must.
Als oplossing voor droogte grijpen we naar kunstgras, als oplossing leggen we onze tuinen vol tegels: maar verharden is niet de oplossing voor ons steeds maar dalende grondwaterniveau. Het maakt het enkel maar erger. Hoe minder goed de regen in de bodem van wegzakken, hoe droger onze grond wordt en hoe langer en erger deze periodes van droogte worden. Onze kleilagen zullen blijven inkrimpen, met als gevolg verzakking en vernieling van woningen. We doen onszelf dit aan, 16% van Vlaanderen is verhard, maar we kunnen het ook samen oplossen. We hebben een mentaliteitsverandering nodig.
Het belang van een lokale watercyclus
Een lokale watercyclus is er een waar regenwater op de plek waar het is gevallen uiteindelijk weer wordt gebruikt of verdampt. Denk hierbij aan een tuin, een wadi, een groendak, een vijver of zelfs een bezinkput. Hoe meer regenwater we lokaal in de bodem kunnen laten infiltreren, hoe beter we tegen droogte kunnen strijden. Want op veel te veel plaatsen stroomt de regen over onze verharde opritten naar het riool of naar een rivier en van daar naar de zee, daarna zijn we het water kwijt. Water is steeds schaarser aan het worden dus we moeten leren om er zuinig mee om te gaan. Een lokale watercyclus is het omgekeerde van het versneld afvoeren van regenwater.
Een groendak voor een lokale watercyclus
Een groendak houdt water vast na een regenbui, denk aan de poreuze lavasteentjes in het substraat en de vetplanten zelf: in hun dikke bladeren hebben zij hun eigen reservoir. In plaats van dat het regenwater van de dak af stroomt, de regenpijp in en naar het riool wordt het nu lokaal vastgehouden totdat het opgebruikt is door de vegetatielaag of is verdampt. Het verdampte water komt vervolgens in de lucht terecht en komt later weer naar beneden als regen. Op deze manier helpt een groendak tegen lokale droogte. Natuurlijk kan een groendak niet oneindig veel liter water opslaan, daarom is het belangrijk om de regenpijp van je groendak aan te sluiten op een andere wateropslagsysteem of waterbezinksysteem zoals een regenput, regenton, vijver, wadi en/of bezinkput.
Alle beetjes helpen
Het ontharden van die paar opritten in Lier klinkt in eerste instantie vrij nutteloos, maar we zitten in een oprechte situatie waarin alle beetjes helpen. Als elke gemeente in Vlaanderen meer zou letten op het verharden van tuinen zouden we makkelijk meerdere hectares aan grond kunnen terugwinnen. Iedere plek waar regenwater lokaal de grond in kan is een kleine overwinning op de terugkerende droogte.
“Elke vierkante meter voortuin die in Vlaanderen onthard wordt, kan helpen om de grondwaterreserves aan te vullen en ons wapenen tegen lange periodes van droogte. Dat zegt bio-ingenieur Marjolein Vanoppen (UGent) in “De wereld vandaag” naar aanleiding van de beslissing van de stad Lier om dertig Lierenaars te verplichten om hun verharde voortuin te ontharden. “Het gaat om kleine stukjes grond, maar vele kleintjes maken een groot”, aldus Vanoppen.” – vrt
Vijf voor twaalf
Voor sommige natuurgebieden in Vlaanderen is het einde nabij. Het is al meerdere jaren achter elkaar erg droog waardoor gebieden die normaal (deels) onder water staan droog komen te staan. Hierdoor verdwijnen lokaal plantensoorten maar ook diersoorten zoals speciale kikkers. Bekijk eens het filmpje hieronder dat de ernst van de droogte in Vlaanderen uitlegt.
We verwoesten onze eigen huizen
Door het tekort aan infiltratie van regenwater en het oppompen van bodemwater droogt onze bodem elk jaar meer en meer uit. Door deze uitdroging krimpen de klei- en leemlagen in onze bodem steeds verder in. Als gevolg van deze inkrimpende kleilagen in de aarde verzakt onze bodem, de droogte heeft daarmee dan ook een steeds grote impact op ons leven. Door de verzakking van de bodem beginnen op steeds meer plaatsen in Vlaanderen huizen te scheuren, sommige zijn zelfs dusdanig instabiel geworden dat ze volledig afgebroken moeten worden. Pano maakte hier laatst een uitgebreide reportage van waarin de schade aan verschillende woningen wegens inkrimpende kleilagen werd bekeken.
Wat kunnen we zelf aan deze droogte doen?
Ontharden, ontharden, ontharden en een stérk veranderd (grond)waterbeleid. Nu kunnen we als particulieren de droogte aanpakken door te zorgen dat de grond rondom onze woning zo makkelijk mogelijk regenwater opneemt, kies ervoor om je tuin te ontharden en op enkel de noodzakelijke plaatsen te kiezen voor waterdoorlatende verharding. We moeten er ook voor zorgen dat ons regenwater in de lokalen watercyclus blijft: regenput, regenton, groendak, vijver, wadi en/of bezinkput. Natuurpunt helpt ons aan een aantal tips om slim om te gaan met onze kostbare regen, in en rond onze eigen woningen. Ook de stad Gent geeft ons een aantal slimme ideeën hoe we tijdens de steeds warmere zomers toch ons hoofd koel kunnen houden.
Daarnaast kunnen we ook zelf nadenken of die (illegale) grondwaterput ons echt zal helpen, of uiteindelijk alleen maar verder in de problemen helpt. Voor een beter (grond)waterbeleid zullen we voornamelijk afhankelijk zijn van de regering en moeten wij onze stem laten horen zodat de politiek luistert naar dit probleem.
Plaats een opvangplaats voor regenwater
Door een regenput, regenton, groendak of vijver te plaatsen zorg je ervoor dat regenwater lokaal opgeslagen blijft en lokaal gebruikt kan worden.
Een vijver is een lokale plaats voor vissen, reptielen en amfibieën (maar denk zeker ook aan waterinsecten zoals waterjuffers en libellen).
Een regenput of en regenton is een opslagplaats waar de mens zelf water uit kan gebruiken, hiermee verlagen we de vraag op leidingwater, waardoor er minder bodemwater opgepompt hoeft te worden door de watergroep. Je bestrijdt actief de droogte wegens het oppompen van water uit diepe bodemlagen.
Een groendak is een lokale wateropslag die langzaam weer verdampt en zo het water sneller terugbrengt in de atmosfeer.
Plaats een bezinkplaats voor regenwater
Door een wadi of bezinkput te plaatsen help je actief om het lokale bodemwater terug op peil te brengen. Deze twee oplossingen zijn een manier om regenwater rustig in de grond te laten zakken, een wadi is dan meer een soort vijver in de tuin, maar met een open bodem. Een bezinkput is meer zoals een septische put, bedoeld om regenwater ondergronds in de bodem te laten zakken. Je bestrijdt actief de droogte door het regenwater lokaal terug te geven aan de grond.
Kies planten die onze drogere zomers aankunnen
Natuurpunt adviseert ons om te kiezen voor planten in de tuin die de droogte aankunnen: vetplanten zoals sedum, delosperma en sempervivum zijn bij uitstek geschikt om lang zonder water of met weinig water te kunnen overleven. Maar toch is het belangrijk om te waken dat je in je tuin niet enkel uitheemse planten zet, omdat onze bijen ook nood hebben aan voldoende inheemse planten om te blijven overleven. Daarnaast is het slim om samen te werken met de zon en de schaduw in je tuin: plaats planten met een hogere waterbehoefte in de halfschaduw zodat deze minder snel uitdrogen. Ook kan je er voor kiezen om een boom te planten in je tuin, deze werpt schaduw op de grond waardoor de grond minder snel uitdroogt en heeft zelf diepe wortels die water opnemen uit het diepe grondwater. Ook bodembedekkers kunnen ervoor zorgen wat vocht vast wordt gehouden in de bodem.
Doei droogte!
Hopelijk heb jij ondertussen voldoende informatie gekregen over het droogte probleem van Vlaanderen maar ook wat jij zelf kan doen om een verschil te maken. Wil jij meer informatie over klimaatrobuuste planten en groendaken? Bezoek dan zeker eens onze webshop groenpalet-shop.be of stuur ons een mailtje op info@groenpalet.be. Ben jij benieuwd naar de andere voordelen van een groendak?
